Voor de technieksector zijn de Miljoenennota en het regeerprogramma van het kabinet-Schoof niet concreet genoeg, stelt brancheorganisatie Techniek Nederland. “Het kabinet kiest voor groene groei en houdt vast aan de klimaatdoelstellingen. Dat is de juiste koers naar een duurzame en circulaire economie. Tegelijkertijd schrapt het kabinet de salderingsregeling voor zonnepanelen én de verplichting om vanaf 2026 bij vervanging van de cv-ketel een hybride warmtepomp te nemen. Wat daarvoor in de plaats komt, blijft onduidelijk.”
Voorzitter Doekle Terpstra van Techniek Nederland heeft waardering voor het uitgangspunt van het kabinet om groene groei te realiseren en de klimaatdoelstellingen te handhaven. Tegelijkertijd treft de ondernemersorganisatie in het regeerprogramma en de Miljoenennota op dit gebied te weinig concrete plannen aan.
Terpstra: “Door duurzame energie te stimuleren, versterken we het verdienvermogen van ons land en de bestaanszekerheid van mensen. Bovendien geven we een impuls aan onze eigen maakindustrie en maken we ons minder afhankelijk van onbetrouwbare buitenlandse energieleveranciers. Techniek Nederland heeft concrete ideeën om de vaart in de energietransitie te houden en de klimaatdoelen te halen. Daarover willen we graag in gesprek met het kabinet.”
Stimuleren van eigen gebruik zonnestroom
Deze zomer kondigden de formerende partijen aan dat de salderingsregeling in 2027 verdwijnt. Installateurs van zonnepanelen zitten sindsdien in zwaar weer. Terpstra: “Voor consumenten én installateurs was het beter geweest om de salderingsregeling geleidelijk af te schaffen. Techniek Nederland vindt dat volstrekt onduidelijk is welk perspectief het kabinet de sector gaat bieden. Daar is dringend behoefte aan.”
De brancheorganisatie vindt dat het kabinet nu in ieder geval met concrete stimuleringsvoorstellen zou moeten komen om opgewekte zonnestroom zelf te gebruiken en zo min mogelijk terug te leveren aan het net. Dat kan bijvoorbeeld met behulp van een zonnestroomboiler, een slimme thuisbatterij of de accu van de elektrische auto.
Repareren moet de norm worden
Techniek Nederland vindt het een gemiste kans dat circulariteit in de plannen van het kabinet nauwelijks voorkomt. Volgens Terpstra liggen de mogelijkheden voor het oprapen: “Als we méér elektronica en witgoed repareren, refurbishen en hergebruiken zetten we een flinke stap richting een circulaire economie. Zo dringen we de CO2-uitstoot terug, we hebben minder kostbare metalen nodig en we putten de aarde minder uit. Het kabinet moet uitdragen dat repareren en hergebruik de norm zouden moeten zijn.”
Techniek Nederland vindt bovendien dat de elektrotechnische detailhandel de ruimte en mogelijkheden moet krijgen om circulair te ondernemen. Terpstra: “Zorg dat ingeleverde apparaten niet direct voor recycling worden ingezameld, maar een tweede leven krijgen door ze geschikt te maken voor hergebruik.”
Instroom bevorderen en productiviteit verbeteren
Er is een tekort van 30.000 technische vakmensen in de technieksector. Daarom is Techniek Nederland tevreden met het voornemen van het kabinet om méér vakmensen op te leiden voor de energietransitie en te streven naar méér zij-instromers en vrouwen in de techniek. Ook over het kabinetsplan om arbeidsbesparende innovaties te stimuleren, is de brancheorganisatie positief.
Terpstra: “Met AI, robots, industriële productie en verregaande digitalisering kunnen we méér doen met hetzelfde aantal mensen.” Verder streeft het kabinet naar een gerichter arbeidsmigratiebeleid. De technieksector ziet dat als een hoopvol signaal; Techniek Nederland pleit ervoor dat het makkelijker wordt om tijdelijk technici van buiten Europa aan te trekken.
Netcongestie terugdringen met technische oplossingen
Het kabinet geeft prioriteit aan het terugdringen van netcongestie. Terpstra juicht dat toe. Hij wijst erop dat uitbreiden en verzwaren van het elektriciteitsnet niet genoeg is: “Met slimme maatregelen kan de technieksector netcongestie met minstens 20% terugdringen. We zijn blij dat het kabinet de technische oplossingen waarmee installateurs en netbeheerders nu in onder meer Utrecht de netcongestie terugdringen, wil uitbreiden naar andere regio’s.”
Corporatiewoningen verduurzamen
Techniek Nederland is blij dat het kabinet betaalbare energie wil voor mensen met een kleine beurs, maar mist ook hier de concrete uitwerking. Terpstra: “Zonnepanelen en warmtepompen zorgen voor een lagere én beter voorspelbare energierekening. In het regeerprogramma worden woningcorporaties en verduurzamingsmaatregelen wel genoemd, maar daar blijft het bij. Als dit kabinet écht iets aan bestaanszekerheid wil doen, moet het woningcorporaties actief gaan ondersteunen bij het sneller verduurzamen van hun woningvoorraad.”
Infra
De conditie van onze infrastructuur is zorgwekkend. Dat ziet het kabinet ook en dat is wat Techniek Nederland betreft positief. Toch is de brancheorganisatie van mening dat het ook op dit terrein nog ontbreekt aan een heldere uitwerking van de plannen. Terpstra: “Het kabinet heeft het veel over ‘aandacht’. Dat is belangrijk, maar het moet geen term worden om te verhullen dat de oplossingen worden doorgeschoven naar de toekomst.”
Klimaatverandering en klimaatadaptatie
Techniek Nederland vindt het verheugend dat het kabinet klimaatverandering serieus neemt. Voor 2025 is een Actie-agenda hitte aangekondigd en een jaar later moet er een Nationale Klimaatadaptatie Strategie liggen. Terpstra: “We kijken reikhalzend uit naar de inhoud van die plannen.”
Extra aandacht voor technisch vakmanschap
Techniek Nederland waardeert de aandacht van het kabinet voor het technisch vakmanschap en technisch beroepsonderwijs. Het kabinet wil de aansluiting van het onderwijs op de arbeidsmarkt verbeteren en blijven werken aan de agenda voor een leven lang ontwikkelen. Ook wil het kabinet het Actieplan Groene en Digitale Banen voortzetten met extra aandacht voor het opschalen van succesvolle om- en bijscholingsprogramma’s. Techniek Nederland maakt zich zorgen over de bezuinigingen op het hoger beroepsonderwijs.
Regeldruk omlaag
Het kabinet wil de regeldruk voor het mkb terugdringen. Voor Techniek Nederland is dit een belangrijk punt. Terpstra: “Technici moeten bezig zijn met techniek en geen administratiekantoor worden. Zo is de wettelijke CO-certificering voor verwarmingsinstallateurs veel te complex en te duur voor kleine bedrijven en zzp’ers. Daar gaan we over praten met minister Keijzer van Binnenlandse Zaken.”